Dziedzictwo warte uszanowania...

Jakie dziedzictwo przekazały nam poprzednie pokolenia? Jakie tradycje są lub powinny być żywe w naszym społeczeństwie? Jakie postacie z historii Śląska Cieszyńskiego i ich osiągnięcia szczególnie zasługują na uznanie w oczach współczesnych? Z czego mogą być dumni cieszyniacy?

Zastanówmy się jakie elementy historii regionalnej mogą być powodem do dumy dla mieszkańców Śląska Cieszyńskiego w kontekście jego związków z Polską. Prezentujemy poniżej kilka najważniejszych przemyśleń na ten temat*... 

I. Cieszyńscy Ślązacy (pomimo pozostawania ich kraju przez przeszło sześć wieków poza granicami państwa polskiego)...

  • Zdołali zachować język przodków - cieszyński dialekt, zawierający dodatkowo niezwykle dużo "żywych skamielin", reliktów języka staropolskiego, 
    • Ciekawostki: #gwary(śląsko-cieszyńskie) #językpolski
      • niemieccy badacze, urzędnicy, itd. określali w XIX wieku narzecze większości mieszkańców Śląska Cieszyńskiego jako: język polski, śląsko-polski lub "wassern polnisch", tj. rozmyty polski
      • w literaturze pocz. XX wieku podkreślało się, że gwary cieszyńskie to "język Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego"
      • zachowało się dużo anegdot związanych ze zdziwieniem badaczy "z Polski" "antycznością" mowy CŚ.

- pomimo, ograniczenia do warstwy chłopskiej (później także robotniczej), zdołali podźwignąć się na wyżyny, wejść na salony (w tym intelektualne), kreować rzeczywistość na wielu płaszczyznach, w tym nieść kaganek oświaty spowrotem "w lud"

  • Oświata (i narodowe "oświecenie"; Oświecenie spod strzech na salony )
  • chłopstwo wygenerowało elitę polską z własnych szeregów, wykształciło ją, by ona pociągnęła za sobą szerokie rzesze pobratymców (słynne hasło: lux ex silesia
  • to z cieszyńskiego szły najlepsze wzory...
  • ogromny wysiłek garstki miejscowych działaczy, która dzięki tytanicznej pracy zdołała pociągnąć za sobą szerokie rzesze
  • chłopi pod Cieszynem czytali i pisali pamiętniki...


... i pomimo różnic konfesyjnych, udało się stworzyć łączność między polskojęzycznymi ewangelikami Śląskimi a Polakami w Galicji, itd. #konfesja

  • to od ewangelików wyszedł impuls polski, to oni przez pierwszą dekadę-dwie, wiedli ster sprawy narodowej na Śląsku Cieszyńskim..
  • przez blisko sto lat katolicy i ewangelicy toczyli zaciekłą (ale twórczą i mobilizującą) rywalizację o palmę pierwszeństwa... 




Używamy powyżej takich skrótów, jak: 

CŚ - Cieszyńscy Ślązacy

* Przedstawione tezy oparte są na pracach naukowych, jednak nie można ich uznawać za "prawdy objawione", gdyż - siłą rzeczy - zawierają pewne uproszczenia (jak tysiące słów naukowego tekstu zmieścić w jednym zdaniu?). Dlatego też zalecamy, by traktować je jako tezy publicystyczne, z którymi można dyskutować. Tym samym zapraszamy do kulturalnej dyskusji. Zdajemy sobie przy tym sprawę, iż trzeba by wykorzystać może atramentu, by przekonać do niektórych z nich oponentów...

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Nareszcie w Polsce. Przewrót 1918 roku i powstanie Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego

Noc z 31 października na 1 listopada 1918 r. była w Cieszynie, nawet jak na tę porę roku, wyjątkowo nieprzyjemna - zimna i dżdżysta. Poza tym jednak nic nie wyróżniało jej od wielu podobnych. A jednak! Miała ona przynieść mieszkańcom miasta i całego Śląska Cieszyńskiego prawdziwą rewolucję. Wraz ze zmierzchem 31 X 1918 r., nastał koniec pewnej epoki. Jak spostrzeżono o świcie dnia następnego, na tzw. Wieży Piastowskiej, nie powiewał już dumnie żółto-czarny sztandar austriackich cesarzy, lecz biało-amarantowa chorągiew. Trzepocząc na wietrze, zwiastowała ona wszem i wobec, iż oto zgasła w Cieszynie gwiazda Habsburgów, a Śląsk Cieszyński, po sześciu wiekach rozłąki, wraca do Polski! Co takiego wydarzyło się w noc z 31 października na 1 listopada 1918 r. w Cieszynie? Zastanawiający jest fakt, że z polskich powstań najbardziej celebruje się te, mające początek w Warszawie i zakończone klęską (powstania listopadowe, styczniowe, warszawskie). Słabo w zbiorowej świadomości funkcjonują natom
Czytaj więcej

Materiały filmowe: wykłady i rozmowy powstałe dzięki wsparciu P. W. „Niepodległa”

Obraz
Zapraszamy do obejrzenia wywiadów i wykładów on-line ukazujących drogę Śląska Cieszyńskiego do Niepodległej... Jeśli macie Państwo niedosyt po obchodach Święta Niepodległości, przeżytych przez większość z nas z konieczności „zdalnie”, może warto pozytywnie wykorzystać najbliższe dni izolacji, związane z obecnymi obostrzeniami i niezachęcającą do aktywności pogodą, by poświęcić kilka chwil i pochylić się nad mało znanymi wątkami naszej lokalnej i narodowej historii? Jaka właściwie była droga Śląska Cieszyńskiego do Polski? Z pewnością wyboista, a przez to ciekawa... Tym bardziej więc zapraszamy na tydzień z historią Małej i Dużej Ojczyzny w stulecie ich złączenia. Czy zastanawialiście się Państwo kiedyś: Skąd w połowie XIX wieku pod Cieszynem czy Bielskiem wzięły się polskie elity, skoro Polski nie było na tych terenach od blisko sześciu wieków? Czym przed wiekiem przejawiał się patriotyzm Ślązaków? Czym była dla nich polskość? Skąd w polskich formacjach wojskowych wzięło się kilka t
Czytaj więcej

„Polski my naród, polski my lud…”. Kontakty środowisk polskich ponad granicami...

Kresy południowe, czy też zachodnie nigdy nie wzbudzały większego zainteresowania polskiej opinii publicznej – zarówno w przeszłości, jak i dzisiaj. Jednak Księstwo Cieszyńskie nie było samotną wyspą, a miejscowi Polacy utrzymywali związki ze swoimi rodakami z innych terenów. Jakie były związki Polaków z Księstwa Cieszyńskiego z Polakami z pozostałych dzielnic? Najżywsze były związki z Galicją, czyli ziemiami zaboru austriackiego, które – podobnie jak Księstwo Cieszyńskie – znajdowały się w granicach monarchii habsburskiej. Jednak Galicja stanowiła osobny kraj koronny, z kolei Księstwo Cieszyńskie razem ze Śląskiem Opawskim wchodziło w skład Śląska Austriackiego. Biorąc pod uwagę, że kraje koronne cieszyły się autonomią, regiony te mocno różniły się pod względem prawnym, nie mówiąc już o strukturze społecznej, wyznaniowej i poziomie edukacji (w 1910 roku w Księstwie Cieszyńskim było 5,5% analfabetów, w Galicji 41%). Polski ruch narodowy nad Olzą miał pewne wsparcie wśród Polaków z zab
Czytaj więcej